Peter van de Wal is een man die zich al jaren bezig
houdt met het wel en wee van de mannen van Easy Company. Op persoonlijke
uitnodiging van de veteranen woonde hij o.a. de wereldpremiere bij van
de TV-serie Band of Brothers en was hij aanwezig bij de reünie van
Easy Company in 2002.
Peter beheert een website over Easy Company en heeft veel contact met de
veteranen.
Een man die je op zijn motor tegen kan komen in
Normandië en in de Ardennen (wat ons dan ook nog wel eens gebeurt).
Gele jas aan met het HBO Band of Brothers logo. Fototoestel altijd paraat.
Ik verdenk hem ervan meer originele handtekeningen in zijn editie van het
boek van Ambrose te hebben dan u en ik wellicht willen geloven...
Exclusief voor onze website: het Peter van de Wal interview.
01. Wanneer ontwaakte jouw interesse voor WW2?
Dat was zo rond het begin van de middelbare school leeftijd. Mijn ouders en familie vertelden over “de Amerikanen” Mijn familie bestond uit eenvoudige arbeiders en we woonden in Oirschot. (tussen Eindhoven en Tilburg) Wat er buiten het dorp leefde wisten ze eigenlijk niet. Geen tv, geen reizen etc. Hun kennismaking met Amerikaanse militairen op het einde van de oorlog was alsof ze kennis maakten met mensen van een andere wereld. De verhalen over die militairen, hun voertuigen en uitrusting waren waarschijnlijk sterk overtrokken en lieten daardoor toch een bepaalde indruk op mij achter. Een indruk van helden, supermensen, mensen die alles hadden en alles konden. Uiteraard kom je er later achter dat niet alles was zoals zij dat hadden beleefd maar het kleurde in zekere zin wel het beeld dat ik van de Amerikanen had. Later besefte ik dat er meer mensen voor onze vrijheid hadden gevochten dan de Amerikanen en die respecteer ik nu uiteraard net zo.
02. Wat is de magie van de US Paratroopers?
Het feit dat de paratrooper deel uitmaakt van een legeronderdeel dat, gedegen getraind, achter de vijandelijke linies uit vliegtuigen springt. De onderlinge sterke band die ze hebben en die nodig is om als een man te denken, te handelen en op te treden.
03. Wanneer en waarom begon je met je website?
Ik ben begonnen in de winter van 2001. Ik had toen
al vanaf 1994 contact met Lester Hashey, het jaar waarin ik met Kerst van
hem het boek Band of Brothers cadeau kreeg.
Vol trots had hij er zijn foto uit de oorlog ingeplakt, samen met nog enkele
andere foto's. Een daarvan van de kentekenplaat van zijn auto met daarop de
tekst 'Combat Wounded - Purple Heart' Ik begon met de site als hobby, niet
wetende waaraan ik begon. Geen ervaring, een digi-beet die net 3 maanden een
pc had. Ik had uiteraard al vaker websites van anderen bekeken maar wilde niet
de zoveelste site maken over de een of andere hobby waarover al honderden sites
zijn gemaakt die vrijwel niet bezocht worden. Ik besloot toen een site te maken
over Band of brothers, gerelateerd aan de bevrijding van Eindhoven. Ik realiseerde
me toen niet wat er bij kwam kijken maar hoopte wel stiekem dat ik door die
site op de een of andere manier een bijdrage leverde aan het besef dat oorlog
slecht is en dat we de generaties na ons ervan moeten overtuigen dat het blijven
herdenken van de bevrijding ook werkelijk zin heeft.
04. Wat is het meest bizarre verhaal dat je ooit hoorde van een 'trooper'?
Dat is een verhaal dat eigenlijk te gruwelijk is om te vertellen. Het is uit de belevenissen van een van de Easy veteranen die daar tot op de dag van vandaag nog psychische problemen mee heeft. Het gaat over de gevechten rond Bastogne. Amerikaanse militairen waren in hun schuttersputjes overreden door Duitse tanks. Sommigen, nog levend en met gebroken ledematen, werden ze er door de Duitsers uitgehaald en naakt aan bomen gebonden. Hun gebroken armen en benen werden gebruikt om ze vast te binden. Toen hun maten hen om hulp hoorden schreeuwen en erheen gingen werden ze onder vuur genomen. Zoiets is te gruwelijk om te verfilmen.
05. Op welk voormalige strijdtoneel voel jij je het meeste thuis?
Ik voel me op geen enkel strijdtoneel thuis. Elk
strijdtoneel herinnert aan gruwelijkheden, niet alleen voor degenen die er
vochten maar zeer zeker voor hun families die hun kinderen nooit meer zagen
thuiskomen. Als je gesprekken voert met kinderen van gesneuvelde oorlogsveteranen
blijken ze allemaal een door die oorlog getekend leven te leiden. Uiteraard
de een meer dan de andere maar allemaal hebben ze iets met dat verleden.
Zelfs de kleinkinderen van degenen die wel terugkwamen zijn er door beïnvloed.
Ik probeer dan ook altijd met respect die plaatsen te bezoeken en ze niet
te beschouwen als een toeristische attractie of het beeld daarover te romantiseren.
Oorlog is geen romantiek en naar mijn mening de slechtste manier om een conflict
op te lossen.
06. Wie is voor jou een echte autoriteit op het gebied van WW2?
Ik heb niet echt een favoriete autoriteit. Het is verleidelijk om namen van grootheden te noemen. Van de toenmalige staatslieden, de bekende generaals en strategen. Ik doe dat niet. Voor mij is elke militair een autoriteit die zijn handen uit de mouwen moest steken, door de modder en het bloed van zijn maten moest kruipen. Zonder die jonge mannen, vaak net uit de puberteit, konden de strategen plannen wat ze wilden maar zou er niets zijn bereikt. Zij hebben het uiteindelijk moeten doen.
07. Welke WW2 Film is jouw absolute favoriet?
Saving Private Ryan. Ik ben die, samen met mijn dochter, gaan bekijken. Het was de eerste film van mijn leven waarvan ik zo onder de indruk was dat we samen in de bioscoop zaten te huilen. Niet de oorlogscènes en de gruwelijkheden lagen daaraan ten grondslag maar de slotscène waarin Ryan aan zijn vrouw vraagt te zeggen dat hij iets van zijn leven heeft gemaakt om aan te geven dat degene die in het graf ligt daar niets voor niets ligt. Normaal loopt de zaal leeg als de aftiteling begint maar toen bleef iedereen doodstil en helemaal ontdaan zitten. Band of Brothers heeft voor mij een extra dimensie. Niet alleen de verbeterde filmtechniek, de speciale effecten zijn daar debet aan maar vooral dat ik het voorrecht heb om alle nog in leven zijnde veteranen van Easy Company te kennen, hun families, de acteurs. Samen met hen heb ik de wereldpremiere mogen bijwonen in Normandie op 6 juni 2001. Als je dan naast iemand in de bioscoop zit die, wat er getoond wordt, zelf heeft meegemaakt, dan voel je die emotie. Die dimensie blijft me altijd bij en zal ik bij andere films nooit meer krijgen.
08. Wat zou jij graag verfilmd willen zien van WW2?
Een film over de ondergrondse, het verzet. Nog steeds leven er mensen die daar nog nooit over hebben gepraat, zelfs niet met hun eigen kinderen. Ik denk dat het voor velen een openbaring zou zijn als het echte verhaal daarover werd verteld, ongekleurd met alle realiteit.
09. Wat is jouw hoogtepunt tot nu toe, m.b.t. WW2?
Het bijwonen van de wereldpremiere van de TV-serie en het verblijf van een week met alle veteranen, hun families en acteurs in Parijs. Die week en wat er in de jaren daarna uit volgde, zal ik nooit vergeten.
10. Wat voor soort WW2-voorwerpen verzamel je?
Ik verzamel niets. De dingen die je op markten ed. kunt kopen hebben voor mij geen enkele waarde. Sterker nog: Ik vind dat er veel verzamelaars zijn die totaal geen respect hebben voor de mens achter die voorwerpen en er alles voor over hebben om iets te bemachtigen.
Peter van de Wal met 'Wild' Bill Guarnere en Edward 'Babe' Heffron
11. Welk object in jouw verzameling heeft de meeste waarde?
Zoals gezegd heb ik geen verzameling. Ik koester wel het boek dat ik van Lester Hashey heb gekregen. Dat is een eerste druk met de handtekeningen van alle 46 veteranen die bij de wereldpremiere van de TV-serie aanwezig waren, de schrijver (Steven Ambrose), Tom Hanks, Tony To, Yuan Eisenhower en de componist van de muziek Michael Kamen. Verder heb ik een master-wing gekregen (3 combat stars) van een van de Easy veteranen. Omdat ik weet van wie die is geweest en wat hij erbij vertelde toen ik hem kreeg, heeft zoiets voor mij emotionele en geen materiele waarde.
12. Welke veteraan heeft de meeste indruk op jouw gemaakt?
Ook nu is het verleidelijk om de meest bekenden uit de serie te noemen zoals Richard Winters of Ron Speirs. Uiteraard hebben die een geweldige indruk op me gemaakt. Maar degenen die niet zo op de voorgrond zijn geweest en met wie ik tijdens de reunies heb gesproken hebben ook een grote indruk op me gemaakt. Het zijn allemaal mannen in de laatste fase van hun leven. Wijs geworden door de verschrikkelijke ervaringen aan het begin van dat leven. Als je die nu hoort praten over oorlog maken ze allemaal een geweldige indruk op je.
13. Hoe mag de wereld Peter van de Wal leren kennen?
Ik denk dat de wereld er niet op zit te wachten om mij te leren kennen. Ik ben maar een van die talloze zandkorreltjes in de grote woestijn. Als ze me wel willen leren kennen wil ik dat ze weten dat ik probeer oprecht te zijn en dat ik een verschrikkelijke hekel heb aan onrecht, profiteurs en aan mensen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen.
14. Met wie zou jij het liefst een lang gesprek willen voeren over WW2?
Met de huidige president van Amerika, in gezelschap van enkele Easy veteranen. Tijdens dat gesprek zou ik hem, met behulp van die wijze mannen, duidelijk willen maken dat hij verschrikkelijk goed moet nadenken of, 60 jaar na zo'n miljoenen levens verslindende oorlog, een nieuwe oorlog wel de beste oplossing is voor het probleem waar de wereld nu voor staat. Bij elke herdenking staan notabelen emotioneel te verkondigen dat 'we hebben geleerd van de vorige oorlog en dat dit nooit meer mag gebeuren' en het lijkt wel dat ze het zijn vergeten op het moment dat de herdenking is afgelopen.
15. Welke hobby's heb je naast WW2?
Ik rijd al ruim 35 jaar motor en elke keer als ik erop stap krijg ik daar nog steeds een kick van. Tochten maken door Normandie vind ik het einde. Daar is ongeveer 1500 km aan route uitgepeild, gerelateerd aan de invasie. Die routes rijden en slapen in de logies-ontbijt boerderijen is schitterend.
E-nterview door Don van den Bogert, 2003.
De website van Peter kunt u vinden op: http://members.brabant.chello.nl/~p.vandewal/
en is continu een geweldige bron van informatie.
